1. Quan hệ ngoại giao
Mối quan hệ ngoại giao chính thức giữa Việt Nam và UAE được thiết lập vào ngày 1 tháng 8 năm 1993. Tuy nhiên, trên thực tế, tình hữu nghị và hợp tác giữa hai nước đã được hình thành từ lâu và được củng cố qua quá trình đấu tranh giành độc lập dân tộc. Trong 30 năm qua, quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam và UAE không ngừng phát triển trên nhiều lĩnh vực như chính trị, ngoại giao, thương mại, đầu tư, lao động và du lịch.
Đặc biệt, trong chuyến thăm và làm việc tại UAE vào tháng 4 năm 2023, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Bộ Ngoại thương Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất Thani bin Ahmed Al Zeyoudi đã ký Tuyên bố Bộ trưởng về việc khởi động đàm phán Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện (CEPA) giữa Việt Nam và UAE.
Đây là một dấu mốc quan trọng trong quan hệ hợp tác giữa hai nước, mở ra giai đoạn hợp tác chiến lược mới trên nhiều lĩnh vực. Là nền tảng quan trọng để đưa quan hệ Việt Nam - UAE lên một tầm cao mới, góp phần mở rộng thị trường xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ sang UAE, tạo tiền đề quan trọng để Việt Nam tăng cường quan hệ thương mại và dịch vụ với các nước Trung Đông và Châu Phi.
2. Hợp tác kinh tế Việt Nam - UAE và tiềm năng kinh tế của hai nước
Việt Nam và Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) luôn nỗ lực duy trì và tăng cường hợp tác kinh tế hữu nghị và cùng có lợi (CEPA) để cùng phát triển. Cụ thể:
(1) Xuất khẩu sản phẩm công nghệ: Việt Nam cung cấp các sản phẩm công nghệ quan trọng cho UAE như điện thoại, máy tính, linh kiện điện tử,...
(2) An ninh lương thực: Nông nghiệp chỉ chiếm不到 (bù dào - less than) 1% nền kinh tế UAE (khoảng 0,9%, chủ yếu là chăn nuôi và trồng ớt), vì vậy họ phải nhập khẩu hầu hết các loại thực phẩm để đáp ứng nhu cầu trong nước. Việt Nam, với nguồn cung cấp lương thực dồi dào, có thể giúp đảm bảo an ninh lương thực quốc gia cho UAE trong bối cảnh nền kinh tế của họ đang đối mặt với nhiều thách thức.
(3) Hợp tác cơ sở hạ tầng và logistics: Hợp tác trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng và logistics cũng là một lĩnh vực tiềm năng. UAE có thế mạnh về tài chính và logistics, trong khi Việt Nam có nhu cầu cao về các lĩnh vực này.
(4) Du lịch: Cả Việt Nam và UAE đều có tiềm năng thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực du lịch. Với sự đa dạng của các sản phẩm du lịch ở cả hai quốc gia, họ có thể bổ sung và hỗ trợ lẫn nhau.
Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) đã đầu tư vào nhiều lĩnh vực tại Việt Nam. Dưới đây là một số dự án đáng chú ý:
Cảng Hiệp Phước: DP World (Tập đoàn Cảng Dubai) của UAE đã đầu tư 2 tỷ USD vào Cảng Hiệp Phước ở Thành phố Hồ Chí Minh, một trong những cảng container lớn nhất Việt Nam.
Khách sạn Ha Long Star: Công ty Đầu tư Mubadala của UAE đã đầu tư 1 tỷ USD vào Khách sạn Ha Long Star, khách sạn 5 sao tại Vịnh Hạ Long, Việt Nam.
Các dự án du lịch ở Đà Nẵng: Tập đoàn Al Futtaim của UAE đã đầu tư 4 tỷ USD vào các dự án du lịch tại Đà Nẵng, Việt Nam, bao gồm khu nghỉ dưỡng, công viên giải trí và trung tâm thương mại.
Năng lượng tái tạo: Masdar (Tập đoàn Năng lượng Tương lai) của UAE đã đầu tư 2 tỷ USD vào một nhà máy điện mặt trời ở tỉnh Ninh Thuận, Việt Nam.
Logistics: DP World (Tập đoàn Cảng Dubai) của UAE đã đầu tư 300 triệu USD vào một trung tâm logistics tại Hải Phòng, Việt Nam.
Những khoản đầu tư quy mô lớn này cho thấy sự đa dạng trong danh mục đầu tư của UAE vào Việt Nam, bao gồm logistics, bất động sản, du lịch và nhiều lĩnh vực khác. Tuy nhiên, lĩnh vực năng lượng vẫn là danh mục đầu tư quan trọng nhất do UAE có trữ lượng dầu khí đáng kể, ngành công nghiệp dầu khí phát triển và đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực năng lượng toàn cầu.
Bên cạnh các tập đoàn lớn, UAE còn đầu tư vào Việt Nam thông qua các quỹ đầu tư quốc gia của mình như Mubadala và Cơ quan Đầu tư Abu Dhabi. Những quỹ này đã đầu tư vào nhiều lĩnh vực khác nhau tại Việt Nam, bao gồm năng lượng, cơ sở hạ tầng và công nghệ.
Dự báo năm nay, lượng khách du lịch đến UAE sẽ tăng, tiêu dùng nội địa sẽ tăng lên và hoạt động nhập khẩu và tái xuất khẩu dự kiến sẽ tiếp tục phát triển. Do đó, sẽ có nhu cầu lớn về thực phẩm, đồ uống, sản phẩm nông nghiệp chế biến, dệt may và may mặc, giày dép, điện thoại, điện tử, máy móc và thiết bị.
Hơn nữa, UAE là một thị trường độc đáo, một thị trường mở gần như không có rào cản thương mại, do sản xuất trong nước không đáp ứng đủ nhu cầu tiêu dùng nội địa. UAE phụ thuộc rất nhiều vào nhập khẩu để phục vụ nhu cầu trong nước và tái xuất khẩu, tạo ra cơ hội cho hàng hóa Việt Nam.
3. Giá trị kinh tế giữa Việt Nam và UAE
Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam trong khu vực Trung Đông và Bắc Phi. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều dư địa để hai nền kinh tế bổ sung cho nhau và phát triển hơn nữa. Hiện tại, UAE là thị trường xuất khẩu lớn thứ 7 của Việt Nam, sau Mỹ, Trung Quốc, Hồng Kông (Trung Quốc), Nhật Bản, Hàn Quốc và Đức. Ngược lại, Việt Nam là đối tác lớn nhất của UAE trong khu vực ASEAN. Tính đến năm 2022, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang UAE đã tăng 27,5 lần kể từ năm 2006, và Việt Nam đạt được thặng dư thương mại 3,27 tỷ USD.
Nguồn: Virtus Prosperity tổng hợp, GDC
Trong 6 tháng đầu năm, Việt Nam đã chi 348,7 triệu USD để nhập khẩu hàng hóa từ UAE. Nhóm hàng hóa có kim ngạch lớn nhất là khí dầu mỏ hóa lỏng, đạt gần 155,3 triệu USD. Đây cũng là nhóm hàng duy nhất có trị giá nhập khẩu "hàng trăm triệu USD" trong 6 tháng đầu năm. Một số nhóm hàng nhập khẩu đáng chú ý khác có kim ngạch từ 10 triệu USD đến vài chục triệu USD như nguyên liệu nhựa; quặng và khoáng sản; thức ăn chăn nuôi và nguyên liệu...
Ngược lại, thế mạnh của UAE nằm trong lĩnh vực năng lượng, và Việt Nam coi UAE là một trong những đối tác quan trọng nhất của mình tại khu vực Trung Đông. UAE có trữ lượng dầu khí đáng kể, ngành công nghiệp dầu khí phát triển và giữ vị trí quan trọng trên thị trường năng lượng toàn cầu.
Bằng việc ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện (CEPA), hai nước sẽ có cơ sở pháp lý để tăng cường hợp tác thăm dò và khai thác dầu khí, trao đổi chuyên môn kỹ thuật và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực then chốt này.
4. Khó khăn và thách thức
Mặc dù quan hệ kinh tế hợp tác và đầu tư giữa Việt Nam và UAE có nhiều triển vọng, nhưng cũng đi kèm với những khó khăn và thách thức. Thứ nhất, kinh tế toàn cầu hiện nay đang đối mặt với nhiều thách thức, khó khăn nên nhu cầu nhập khẩu hàng hóa Việt Nam, kể cả từ UAE, sẽ gặp nhiều khó khăn. Bởi lẽ, UAE không chỉ nhập khẩu để phục vụ nhu cầu nội địa mà còn tái xuất khẩu sang các nước thứ ba.
Mặc dù UAE là thị trường mở, phụ thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu đối với hầu hết các sản phẩm để phục vụ nhu cầu trong nước, nhưng đây cũng là một thị trường cạnh tranh khốc liệt. Hầu hết các quốc gia xuất khẩu trên thế giới đều muốn đưa hàng hóa vào UAE. Do đó, hàng hóa Việt Nam sẽ phải đối mặt với một số khó khăn và thách thức, chẳng hạn như:
(1) Cạnh tranh về giá: Hàng hóa Việt Nam phải cạnh tranh trực tiếp với hàng hóa từ các nước được hưởng ưu đãi giảm thuế nhập khẩu do đã ký CEPA với UAE. Những sản phẩm này cùng loại với mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam như trái cây, nông sản và thực phẩm.
(2) Chi phí vận chuyển cao: Chi phí vận chuyển hàng hóa Việt Nam sang UAE cao hơn so với các nước khác do khoảng cách địa lý và cước phí vận tải.
(3) Chưa đạt chứng nhận Halal: Hầu hết các sản phẩm thực phẩm và đồ uống từ Việt Nam chưa có chứng nhận Halal (chứng nhận đảm bảo tiêu chuẩn thực phẩm của đạo Hồi).
(4) Hiểu biết chưa đầy đủ về thị trường: Các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam chưa nắm bắt hết nhu cầu, văn hóa và sở thích tiêu dùng của người Hồi giáo và cộng đồng doanh nhân tại UAE (hệ thống bán lẻ chủ yếu do người Ấn Độ và Nam Á chi phối).
Comments