ESG 2025: Doanh nghiệp Việt đã sẵn sàng bước vào vùng hành động?

Doanh nghiệp Việt Nam không còn nhiều thời gian để chần chừ với ESG. Trong bối cảnh các chuẩn mực toàn cầu ngày càng khắt khe, sự dịch chuyển từ “nhận thức” sang “hành động” đang diễn ra nhanh hơn bao giờ hết. PwC Việt Nam trong Báo cáo Khảo sát Tiến trình Thực hành ESG 2025 đã chỉ ra rõ: ESG không còn là một lựa chọn mang tính hình thức, mà đang trở thành thước đo năng lực cạnh tranh và là rào cản gia nhập đối với bất kỳ doanh nghiệp nào muốn tồn tại và phát triển bền vững.

1. Tín hiệu chuyển dịch

PwC Việt Nam vừa công bố Báo cáo Khảo sát Tiến trình Thực hành ESG 2025, ghi nhận sự thay đổi rõ rệt: doanh nghiệp Việt Nam đã bắt đầu bước ra khỏi “vùng nhận thức” để đi vào “vùng hành động”. ESG không còn bị xem là thủ tục tuân thủ, mà trở thành một ưu tiên chiến lược trong hoạch định và vận hành.

Theo PwC Việt Nam, 89% doanh nghiệp khẳng định đã hoặc sẽ đưa ESG vào cam kết trong vòng 2–4 năm tới, tăng so với 80% năm 2022. Đáng chú ý, 54% doanh nghiệp đã thực sự triển khai hành động. Sự khác biệt giữa các nhóm cũng phản ánh tốc độ trưởng thành: doanh nghiệp FDI dẫn đầu với 71% đã triển khai, doanh nghiệp niêm yết bứt tốc đạt 57%, trong khi nhóm tư nhân hoặc chưa niêm yết chỉ ở mức 27%. Tỷ lệ doanh nghiệp chưa có kế hoạch ESG giảm gần một nửa, còn 11%.

Những con số này cho thấy ESG tại Việt Nam đã vượt khỏi “vùng nhận thức” để đi vào “vùng hành động” thực chất, trở thành năng lực cạnh tranh cốt lõi gắn với khả năng tiếp cận vốn, tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu và xây dựng thương hiệu bền vững.

2. Bối cảnh toàn cầu: Áp lực & cơ hội

Trên bình diện quốc tế, ESG không còn là một khẩu hiệu mới nổi, mà đã định hình lại dòng vốn và chiến lược doanh nghiệp. Báo cáo Value in Motion của PwC cho thấy hàng nghìn tỷ USD đang được tái phân bổ sang các lĩnh vực bền vững – một sự chuyển dịch cấu trúc được thúc đẩy bởi ba động lực không thể đảo ngược: biến đổi khí hậu, đổi mới công nghệ và sự thay đổi trong kỳ vọng xã hội.

Sức ép từ các khung quy định ngày càng lớn. Liên minh châu Âu đã ban hành CSRD và CSDDD với yêu cầu minh bạch dữ liệu và kiểm chứng độc lập. Ở châu Á – Thái Bình Dương, ESG cũng đang chuyển nhanh từ định hướng chính sách sang triển khai thực tế. Điều này đồng nghĩa: ESG không còn mang tính “tự nguyện”, mà đã trở thành chuẩn mực bắt buộc cho doanh nghiệp toàn cầu.

Trong bối cảnh đó, doanh nghiệp nào chậm thay đổi sẽ đối diện nguy cơ bị loại khỏi chuỗi cung ứng, mất khả năng tiếp cận vốn, trong khi những tổ chức tiên phong sẽ mở ra lợi thế cạnh tranh mới từ nguồn vốn xanh, niềm tin của nhà đầu tư và thị trường.

3. Việt Nam trong cuộc chơi ESG

Là một nền kinh tế định hướng xuất khẩu, Việt Nam chịu tác động trực tiếp từ những chuẩn mực toàn cầu này. Việc tuân thủ ESG trở thành điều kiện tiên quyết để duy trì vị thế trong chuỗi giá trị quốc tế. Song song, Việt Nam cũng đã tự đặt ra hai mục tiêu lớn: đạt thu nhập cao vào năm 2045 và phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Tuy nhiên, khoảng cách giữa tham vọng và thực thi vẫn còn đáng kể: cường độ phát thải cao, hạn chế tài chính và thách thức thể chế. Chính vì vậy, kết quả khảo sát của PwC mang tính cảnh báo nhưng cũng đầy khích lệ: ESG tại Việt Nam đã bước vào giai đoạn trưởng thành. Như bà Đinh Thị Quỳnh Vân, Chủ tịch PwC Việt Nam, nhận định: “Xu thế dịch chuyển toàn cầu hoàn toàn trùng khớp với định hướng tăng trưởng xanh của Việt Nam. Đây vừa là cơ hội chưa từng có, vừa là lời kêu gọi hành động khẩn thiết.”

Cùng quan điểm đó, ông Nguyễn Hoàng Nam, Phó Tổng Giám đốc PwC Việt Nam, nhấn mạnh: “Doanh nghiệp Việt Nam đang đi vào giai đoạn trưởng thành ESG. Từ kế hoạch đến hành động đã rõ nét, nhưng chặng đường phía trước cần một chiến lược tích hợp, dựa trên dữ liệu và hợp tác chặt chẽ.”

4. Từ tuân thủ đến chiến lược

Bức tranh ESG tại Việt Nam đang chuyển dịch nhanh chóng. Nhưng để duy trì lợi thế cạnh tranh, doanh nghiệp không thể chỉ dừng ở mức “tuân thủ” – vốn chỉ đáp ứng yêu cầu tức thời. ESG cần được định vị là một chiến lược cốt lõi, tích hợp vào mọi khía cạnh vận hành, từ quản trị rủi ro, vận hành chuỗi cung ứng, đến đổi mới sản phẩm và phát triển con người.

Chỉ khi coi ESG là nền tảng cho mô hình tăng trưởng bền vững, doanh nghiệp mới có thể kết nối mục tiêu riêng với định hướng quốc gia và tiêu chuẩn toàn cầu. Nói cách khác, ESG không phải chi phí phải gánh, mà là một khoản đầu tư dài hạn – đầu tư để tồn tại, thích ứng và bứt phá trong một thế giới đầy biến động.

Câu hỏi đặt ra cho các doanh nghiệp Việt Nam không còn là “có nên làm ESG hay không”, mà là “sẽ lựa chọn cách tiếp cận nào”. Liệu họ chỉ dừng lại ở việc đáp ứng yêu cầu tuân thủ, hay chủ động tích hợp ESG như một chiến lược cốt lõi để biến thách thức thành lợi thế cạnh tranh? Con đường nào được chọn hôm nay sẽ quyết định khả năng đứng vững và bứt phá của doanh nghiệp trong thập kỷ tới.